USAID hỗ trợ nâng cao năng lực phòng chống thiên tai cho cộng đồng
"Cuộc diễn tập này giúp chúng tôi luôn đề cao cảnh giác và biết cần phải làm gì khi thiên tai xảy ra. Điều này rất thiết thực đối với những người sống ở những vùng dễ bị lũ lụt." – người dân xã Xuân Lâm chia sẻ.
Khi mặt trời ló lên thắp sáng những con phố hẹp của xã Xuân Lâm, tỉnh Nghệ An, người dân từ khắp các ngõ nhỏ đi đến điểm tập kết. Họ kiên nhẫn đứng cạnh những chiếc xe cút kít, xe đạp và giỏ đựng đầy đồ tiếp tế, gồm gạo, đồ dùng và nước uống để sẵn sàng tham gia diễn tập phòng ngừa thiên tai do Hội Chữ thập đỏ Việt Nam (VNRC) và USAID tổ chức. Nằm ở vùng duyên hải Bắc Trung Bộ của Việt Nam, nơi sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nghệ An nổi tiếng với cảnh quan hùng vĩ, cộng đồng dân tộc đa dạng và những dải đất nông nghiệp màu mỡ. Tuy nhiên, đây cũng là một trong những tỉnh phải hứng chịu thiên tai nhiều nhất của Việt Nam, nơi lũ lụt do bão có thể gây ra thiệt hại về người, phá hủy nhà cửa, hạ tầng và mùa màng, và làm nhiễm mặn nguồn nước uống.
USAID hợp tác với Việt Nam nhằm tăng cường các hoạt động phòng chống và ứng phó khẩn cấp thông qua dự án Tăng cường năng lực ứng phó khẩn cấp cho Hội Chữ thập đỏ Việt Nam với ngân sách 1,2 triệu đô la do Văn phòng Hỗ trợ nhân đạo của USAID toàn cầu tài trợ. Dự án đẩy mạnh cách tiếp cận chủ động ứng phó với thiên tai thông qua các cuộc diễn tập cộng đồng tại chỗ, nâng cao năng lực ứng phó và phòng chống thiên tai cho cộng đồng.
Ngày 7/9, bão Yagi đổ bộ vào miền Bắc Việt Nam, một trong những cơn bão mạnh nhất mà đất nước này từng phải hứng chịu trong nhiều thập kỷ. Cho đến nay, cơn bão đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người, gần 300.000 ngôi nhà và khoảng 184.000 hecta đất nông nghiệp ở 26 tỉnh đã bị phá hủy hoặc hư hại, khiến 19 triệu người phải đối mặt với các nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, thiếu lương thực và ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe. Tổng cộng, Yagi đã gây ra thiệt hại kinh tế hơn 3 tỷ đô la. Với mức độ tàn phá vẫn đang được đánh giá, bão Yagi đã một lần nữa cho chúng ta thấy tầm quan trọng của các cuộc diễn tập ứng phó thiên tai giống như cuộc diễn tập được tổ chức vào tháng 6 năm ngoái tại Nghệ An.
Một chiếc loa gắn ở phía sau xe đạp kêu gọi mọi người tập trung đến một khu đất chung có mái che. Mọi người lắng nghe đại diện của VNRC nói qua loa phóng thanh giải thích chi tiết về các hoạt động của buổi sáng diễn tập. Sau đó họ đồng thanh hô vang sẵn sàng. Cuộc diễn tập bắt đầu.
Thật khó để lột tả hết được hoạt động sơ tán có tổ chức của cả một ngôi làng, nhưng những hành động tử tế, cụ thể và hướng dẫn đầy đủ là điều chúng ta có thể thấy rất rõ. Một thanh niên giúp người đàn ông lớn tuổi nâng một bao gạo nặng, một chiếc máy kéo được cải tiến để chở người trẻ, người già và người khuyết tật và một người phụ nữ đứng ở ngã tư đường, tự tin chỉ đạo luồng di chuyển của hàng trăm người dân.
USAID đang hỗ trợ tập huấn cho các đội xung kích phòng chống thiên tai tại 14 xã trên khắp các tỉnh Nghệ An, Sơn La, Đà Nẵng và An Giang. Bên cạnh đó, USAID đang hỗ trợ cải thiện mô hình nhà ở an toàn chống bão lũ và ứng phó sớm với bão tại 120 xã thuộc 12 tỉnh ven biển từ Thanh Hóa đến Khánh Hòa. Hoạt động này hỗ trợ 21.000 cán bộ địa phương, tình nguyện viên và thành viên cộng đồng tham gia vào công tác phòng chống và kiểm soát thiên tai.
Kể từ năm 2000, USAID đã cung cấp hơn 37 triệu đô la hỗ trợ ứng phó thiên tai, phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro tại Việt Nam và hỗ trợ các cuộc diễn tập như cuộc diễn tập ở xã Xuân Lâm.
Trong suốt buổi sáng, các thành viên cộng đồng gia cố nhà cửa để chống chọi với gió bão, xếp hàng chuyền xô nước và sử dụng bình xịt để thực hành diễn tập chữa cháy và diễn tập giải cứu một nạn nhân đuối nước. Trong suốt thời gian này, đội xung kích và đại diện Hội Chữ thập đỏ Việt Nam luôn cẩn thận hướng dẫn và làm mẫu các thực hành ứng phó trong trường hợp khẩn cấp.
Sau cơn bão Yagi, nhu cầu trang bị cho cộng đồng các kỹ năng chủ động, cứu sinh để ứng phó với thiên tai càng trở nên đặc biệt cấp thiết. Mặc dù Nghệ An không nằm trên đường di chuyển của bão Yagi khi đổ bộ vào đất liền, nhưng các tỉnh Yên Bái, Lào Cai và Cao Bằng thì khác. Ngày 12/9, Chính phủ Hoa Kỳ, thông qua USAID, đã công bố khoản viện trợ nhân đạo trị giá 1 triệu đô la. Khoản viện trợ này sẽ được sử dụng để cung cấp hỗ trợ tiền mặt cho 1.800 hộ gia đình ở Yên Bái và Lào Cai, giúp hơn 6.500 cá nhân đáp ứng các nhu cầu cấp thiết như thực phẩm, nơi ở và chăm sóc y tế. Ngoài ra, chương trình sẽ hỗ trợ các hộ gia đình ở Cao Bằng, tiếp cận hơn 3.000 người, giải quyết các nhu cầu về sức khỏe và vệ sinh, đồng thời giảm nguy cơ bạo lực trên cơ sở giới."
Sau một buổi sáng dài nóng nực, mọi người đều được nghỉ ngơi xứng đáng. Những người tham gia ngồi dưới bóng râm và thưởng thức trà đá, thứ nước uống dân dã ở Việt Nam. Tiếng nói chuyện của hòa trong tiếng gió, đôi lúc lại ngắt quãng bởi tiếng cười vui vẻ khi họ thảo luận về các hoạt động buổi sáng. Các cuộc diễn tập là thời gian để học và thực hành các kỹ năng thiết yếu, nhưng đây cũng chính là dịp để mọi người củng cố mối quan hệ cộng đồng vì họ có thể sẽ cần tới những kỹ năng này để cứu hàng xóm khi thiên tai ập đến.
Văn phòng Hỗ trợ Nhân đạo (BHA) của USAID toàn cầu cung cấp viện trợ nhân đạo, bao gồm thực phẩm, nước, nơi trú ẩn, chăm sóc sức khỏe, vệ sinh và dinh dưỡng cho những nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất trên thế giới. Với vai trò là đơn vị điều phối Liên bang về hỗ trợ thảm họa quốc tế, BHA tận dụng chuyên môn của Chính phủ Hoa Kỳ trong hỗ trợ ứng phó với thiên tai và các cuộc khủng hoảng phức tạp, trải dài trên toàn bộ chu kỳ khủng hoảng, từ chuẩn bị và ứng phó đến cứu trợ và phục hồi, kết nối viện trợ khẩn cấp với phát triển dài hạn và khả năng tự lực.
VỀ TÁC GIẢ: Benjamin Ilka là chuyên gia sáng tạo nội dung và truyền thông đa phương tiện của USAID Việt Nam.